شرح مختصر حق نسق زارعان
نظام عمده مالکی یا اربابی در ایران سابقه زیادی دارد. سابقهای که شاید بی اغراق با عمر تاریخ ایران برابری میکند. زمین همواره ابزار تولید به حساب میآمده و زمینداران بزرگ همواره از قدرت سیاسی- اجتماعی فراوان برخوردار بودهاند و هیچ قشر از مردم ایران را نمیتوان یافت، که به اندازه دهقانان و برزگران مورد ظلم و ستم قرار نگرفتهاند و در عین زحمتکش بوده باشند.
عرف و قانون مربوط به حق ریشه، در طول ادوار مختلف تاریخ نظام مالک و زارع در ایران وجود داشتهاست، اما قانون اصلاحات ارضی را باید نقطه عطفی در ظهور رسمی آن دانست.
در فرآیند اجرای قانون اصلاحات ارضی، نسق زراعی مبنای تقسیم قرار گرفت و به کسانی زمین تعلق گرفت که در ده صاحب نسق بودند. هر زارع صاحب و مالک زمینی شناخته شد که در تاریخ تصویب قانون اصلاحات ارضی در اختیار وی قرار داشت و در آن کشت و کار میکرد.
بررسی جایگاه حقوق اراضی و املاک در نظام حقوقی ایران
اقسام طبقه رعیت ها
در گذشته طبقه رعیت به دو دسته «صاحب نسق» و «خوش نشین» تقسیم میشد.
زارع صاحب نسق
عملکرد عمرانی کسی که به آبادی زمین اقدام کرده است ،در واقع نسق زراعی سابقه تصرف قانونی زارعی ، که از طریق انعقاد عقودی (به طور غالب اجاره) مباردت به زرع و آبادی زمین یا زمینهایی نموده و در هنگام برداشت محصول بر اساس مفاد عقد منعقده، مقداری از محصول را بصورت نقدی یا جنسی و یا از هر دو به مالک میپردازد و به چنین زارعی، زارع صاحب نسق، گفته میشود.
خوش نشین
یعنی افرادی که هنگام اجرای اصلاحات ارضی صاحب نسق زراعی نبودند و نمیشدند . در واقع درروستاهای ایران کسانی می‌زیستند که نه مالک زمین و نه اجاره دار بودند. این دسته یک قشر اجتماعی خاص را تشکیل می‌دادند که خوشنشین نامیده می‌شدند. نامگذاری خوشنشین بر مبنای این واقعیت صورت گرفته بود که گفته میشد آن‌هایی که نه زمینی را زیر کشت می‌برند و نه مالک آن هستند، زندگی آسوده‌تری دارند، زیرا لازم نیست نگران دشواری‌های معمول کار کشاورزی باشند.
در بین مالکان و رعایا نیز دو نوع قرارداد به نام های «سهمبری» و «اجارهبری» مرسوم بوده است. قبل از جریان اصلاحات ارضی به کسی زارع صاحب نسق گفته میشد؛« که با داشتن یک یا چند عامل تولید بر روی قطعه زمینی از زمینهای مالک یا ارباب، بصورت انفرادی یا مشترک با چند زارع دیگر، به کشت و زراعت می پرداخت.» و خوشنشین ها به کسانی اطلاق میگردید، که در روستا سکونت داشته ولی فاقد نسق زراعی بودند.
بیشتر بدانید: اراضي خارج از محدوده شهرها
نادر کیانی بهترین وکیل ارضی ، وکیل ارضی در تهران
دیدگاه شما